Osoby neuroatypowe to istotna część naszych zespołów — obecna, choć często niewidoczna.
A jednak wciąż funkcjonujemy w systemach, które nie uwzględniają ich potrzeb ani potencjału. Najnowszy międzynarodowy raport Workplace Inclusion: Neurodiversity. Best Practice Guide pokazuje, jak dziś wygląda sytuacja osób neuroatypowych w edukacji, na rynku pracy i w społeczeństwie – na przykładzie sześciu krajów UE, w tym Polski. Wnioski są jasne: czas odejść od etykietek i skupić się na barierach systemowych.
Europejskie inspiracje, lokalne wyzwania
W naszym kraju zaledwie kilka procent osób w spektrum autyzmu znajduje zatrudnienie. Podobnie jest w edukacji: mimo zapisów o integracji, wciąż brakuje narzędzi i świadomości, jak wspierać uczniów i studentów o indywidualnych potrzebach edukacyjnych. Zamiast wykorzystywać ich potencjał, często marginalizujemy ich w klasach, na uczelniach i w zespołach projektowych.
Dla porównania, w krajach takich jak Irlandia czy Włochy temat neurodiversity w pracy coraz częściej pojawia się na agendzie HR i kadry zarządzającej. Rozwijane są programy mentoringowe, wdrażane są adaptacje miejsc pracy z myślą o potrzebach sensorycznych.
W Polsce również podejmujemy coraz więcej podobnych działań – zarówno w biznesie,
jak i w edukacji – choć wciąż potrzebujemy systemowego wsparcia i większej skali.
Co blokuje potencjał?
Co zyskujemy, otwierając się na neuroatypowość?
Organizacje i instytucje, które inwestują w włączające środowisko pracy i różnorodność poznawczą, raportują:
W edukacji:
Dlaczego warto działać?
Inkluzyjność wobec osób neuroatypowych to nie tylko kwestia równości – to również strategia rozwoju organizacji. Badania pokazują, że zespoły z udziałem osób o zróżnicowanych stylach poznawczych osiągają lepsze wyniki w zakresie innowacyjności, efektywnego rozwiązywania problemów i retencji pracowników. Ale to możliwe tylko wtedy, gdy organizacja (czy uczelnia / szkoła) jest gotowa słuchać, dostosowywać się i stale się uczyć.
Co możemy zrobić już teraz?
- Zacząć od edukacji – szkolenia z neuroinkluzji i neurodiversity w edukacji i pracy to podstawa dla liderów, HR, nauczycieli i wykładowców.
- Wdrożyć elastyczne procesy – np. alternatywne formy rozmów rekrutacyjnych, mentoring, ciche przestrzenie pracy i nauki, bardziej otwarte podejście do organizacji zajęć.
- Zmienić narrację – traktować neuroatypowość jak zasób, a nie barierę.
Raport Workplace Inclusion: Neurodiversity. Best Practice Guide pokazuje, jak złożona i różnorodna jest neuroatypowość w praktyce – zarówno w edukacji, jak i na rynku pracy. Znajdziesz tam przykłady z Polski, Irlandii, Włoch, Słowenii i innych krajów. Pobierz raport.
Raport powstał w ramach międzynarodowego projektu Workplace Inclusion: Neurodiversity, sfinansowanego przez Unię Europejską i stanowi efekt współpracy ekspertów z sześciu krajów. To zbiór sprawdzonych rozwiązań i głos samych zainteresowanych: osób neuroatypowych, edukatorów i pracodawców.
W tym artykule: